ZINTEGROWANY SYSTEM KWALIFIKACJI W SPORCIE

W Polsce w 2011 w 3 spotkaniach uczestniczyło ponad 200 osób z różnych branż, uczelni, ministerstw. Zainicjowano budowanie sieci. Zaczęły się debaty, na których zwrócono uwagę, że istotne jest nabycie kwalifikacji, a nie sama obecność na wykładach.

Były na naszych studiach egzaminy, ale tylko fragmenty wiedzy, jakiś test, ale dopiero po studiach jedni praktykowali, a inni opracowali sobie coś na rok i robią to samo do emerytury. Tylko nieliczni podjęli temat jak wdrożyć to, czego się uczyli i jak to rozwijać. Zadano sobie pytanie co zrobić aby upowszechnić ideę uczenia się przez całe życie.

W 2012 była deregulacja zawodu trenerskiego – to było w przybliżeniu zniszczenie wszystkiego co było dotąd.

2016. Przyjęto Ustawę o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. W Polsce powstał Instytut Badań Edukacyjnych, przeszkolono ludzi jako animatorów wspomagających opisy kwalifikacji.
2017. Przez pół roku były spotkania przedstawicieli różnych dyscyplin sportu, którzy przygotowali ogólne ramy kwalifikacji dla sportu w Polsce.
2018. Rozpoczęły się prace w różnych branżach nad opisywaniem tych kwalifikacji.

Do tej pory ważny był program nauczania, jeśli był realizowany, student przesiedział ileś godzin, to zaliczył i dostał dyplom (np. w szkoleniach ITTF obowiązkowa jest 100% frekwencja na zajęciach by uzyskać stopień trenerski). W nowym systemie najważniejsze mają być efekty uczenia się.

2017. Tenis stołowy rozpoczął prace nad ZSK. Zostałem zaproszony przez PZTS do współpracy. Dotąd odbyło się ok. 20 spotkań jednodniowych lub dwudniowych. Okazało się, że mieliśmy już gotowca – FUNdamenty, realizowany już od ponad 10 lat autorski program szkolenia kadr trenerskich, bardzo pozytywnie przyjęty przez PZTS, Instytut Badań Edukacyjnych, Instytutu Sportu i Ministerstwo Sportu i Turystyki.

W latach 90-tych przyjechałem do Australii jako trener Kadry Olimpijskiej i koordynator szkolenia. Przed Sydney 2000 zakontraktowano 50% trenerów z zagranicy. Systematycznie wyciągano od nas wiedzę i zapisywano wszystko (jak pracujemy, jak testujemy, co i jak robimy). Po latach uświadomiłem sobie, że oni opisywali kwalifikacje i tworzyli swój system szkolenia.

Program szkolenia trenerów FUNdamenty, od marzenia do Mistrzostwa to między innymi 3000 godzin telekonferencji, warsztaty z możliwością ich powtarzania, obozy, na których istotą było szkolenie trenerów i praca pod superwizją oraz odprawy i monitorowanie. FUNdamenty to nie tylko kurs, ale stałe wdrażanie, ulepszanie, podsumowywanie. To asystowanie trenerowi w stałym dalszym doskonaleniu zawodowym.

Program FUNdamenty oparty jest na wiedzy o poziomach rozwoju człowieka. Dzięki znakomitej pracy całego zespołu z Instytutu Badań Edukacyjnych oraz zespołu z PZTS program FUNdamenty w ramach prac nad ustaleniem PRK został przerobiony na język efektów uczenia. Osoby z IBE wniosły wysoką kulturę pracy, inteligencję, wrażliwość, wysokie umiejętności i kulturę komunikowania się.

PRK 4 odpowiada poziomowi umiejętności trenera szkolonego w ramach programu F1, prowadzącego etap wstępny szkolenia i odpowiada orientacyjnie poziomowi, który kiedyś był reprezentowany przez instruktora sportu (minimum po szkole średniej). Zdecydowaliśmy się nazwać tę kwalifikację jako „prowadzenie szkolenia wstępnego” Trener Poziomu 1.  Ze względu na dość wysokie wymagania dla uzyskania tej kwalifikacji zrezygnowaliśmy z nazywania jej „Instruktorem”.  W ITTF używa się nazwy Coach Level 1. Najogólniej Trener Poziomu 1 potrafi zrealizować ok. 70 technicznych  oraz ok. 40 lekcji treningu fizycznego ukierunkowanego i ogólnego. W założeniu trener ten powinien być pomocnikiem Trenera Poziomu 2 (czyli PRK 5).

PRK 5 odpowiada poziomowi FUNdamenty 2, ale razem z F0 (trening fizyczny) i F5 (trening taktyczny).  Ten poziom jest porównywalny z dawniej określanym „Trener II klasy”. Wymagania dla tego poziomu to ukończony licencjat. Trener Poziomu 2 działa strategicznie, tworzy plan roczny,  tworzy różnorodną grupę pod względem stylów gry, tworzy zespół, którego jest koordynatorem.

PRK 6 to poziom FUNdamenty 3 oraz 4. Trener ma umiejętności kreowania stanu optymalnej gotowości, konstruowania podstaw systemu szkolenia (zielony mem: wrażliwość społeczną, podstawowe kompetencje psychologiczne), uczy się myśleć systemowo, jest „poinformowany integralnie”.

PRK 7 nad tym poziomem obecnie pracujemy. Lider na tym poziomie posiada systemowe kompetencje, przejawia cechy i funkcjonuje jako osoba dojrzała, tworzy organizacje uczące się („Pracując inaczej”, „Od ego do Eko”). Kiedyś C.Graves stwierdził, że uzyskanie takiego wysokiego poziomu dojrzałej osobowości w skali społeczeństw będzie największym skokiem w rozwoju ludzkości. K.Wilber uważał 20 lat temu, że integralne organizacje będą powszechne za 100 lat. Naszym szczególnym wyzwaniem związanym z wdrożeniem PRK  jest w ciągu 20 lat stworzyć grupę takich światłych ludzi, którzy myślą strategicznie, wielowymiarowo i funkcjonują systemowo, integralnie myślących liderów w polskim tenisie stołowym. Osoba uzyskująca kwalifikacje na poziomie PRK 7  może realizować systemowe i systemowo znaczące nieprzeciętne projekty organizacyjno-szkoleniowo-badawcze w ramach szkoły mistrzostwa sportowego zarówno w małej wiosce lub mieście, jak i w dużym klubie, w kadrze wojewódzkiej, narodowej lub ponadnarodowej.

Przez ostatni rok przebiegał proces konsultacji społecznych. Zbieraliśmy opinie i wnioski od AWF-ów, pracowników naukowych (na przykład profesor Waldemar Moska, Rektor AWFiS Gdańsk) itp. To była bardzo twórcza praca nad każdą uwagą i wnioskiem. Odpowiadaliśmy na uwagi i propozycje recenzentów-ekspertów (np. trenerzy klasy mistrzowskiej według starych norm – Marek Rzemek czy dr Ziemowit Bańkosz) wykorzystując to do ulepszania opisów. Odbywaliśmy też liczne konsultacje m.in. z przedstawicielami innych sportów, Instytutu Sportu itd. Wielokrotnie podkreślano, że jesteśmy pionierami i wielokrotnie przedstawiano nas jako wiodącą organizację sportową w tym zakresie. 

Uczestniczyłem w kilku szkoleniach (InSp i IBE) na temat kolejnej części ZSK, którym jest tzw. walidacja – jak tworzyć instytucje certyfikujące i jak realizować proces walidacji. To temat na inna okazję.

Po moim wystąpieniu w Budapeszcie na Kongresie Nauki ITTF poprosił mnie o spotkanie przedstawiciel ITTF odpowiedzialny za system szkolenia trenerów w ITTF. Po naszej rozmowie na temat rozwijanego u nas systemu szkolenia kadr trenerskich stwierdził, że „ITTF powinien wszystko zrobić od zera, od nowa”.

ZSK jest już wprowadzany w 150 krajach.

• Zintegrowany System Kwalifikacji: www.kwalifikacje.gov.pl
• Instytut Badań Edukacyjnych: www.kwalifikacje.edu.pl
• www.ibe.edu.pl